Van een nieuwe baas tot een weemoedige pensionado en van een opgewekte topper tot een pittige opiniemaker: TP rapporteert over de 13 opmerkelijke gangmakers die in 2022 met ons vak het nieuws haalden - inclusief de anonieme X in wiens schoenen dit jaar niemand had willen staan.
De baas
HANS DE VRIES
Hoezo, de baas? De Vries volgt Wolter Brands op en is sinds 1 juli de nieuwe voorzitter van de KNMT.
Wat weten we? Halverwege de jaren tachtig stak De Vries de Duitse grens over om, kersvers afgestudeerd aan het Radboud, het Nederlandse tandartsenoverschot te ontvluchten. Hij is er telkens snel bij. Plaatste al in 1988 zijn eerste implantaten. De solopraktijk die hij in 1989 in Heerlen overnam en uitbouwde tot een groepspraktijk, bracht hij in 2011 onder bij keten Dental Clinics – ‘dat was in die tijd nog redelijk gewaagd’.
En verder? Eigenaar van een implantologisch adviesbureau en erkend als tandheelkundig slaapgeneeskundige. De bril is hip, de ambitie groot. Als nieuwe KNMT-voorzitter peutert De Vries met zijn curette graag het overbodige weefsel van regels en wetten.
Opvallende uitspraak: ‘Ik wil als tandarts mijn tijd helemaal niet verknoeien aan onzin.’
De topper
AI LIEN OEI
Waar is zij van? Eigenaar van een voorbeeldige praktijk in de hoofdstad: De Amsterdamse Tandarts. Mooie locatie aan de Nieuwe Prinsengracht, met een nog mooiere ontstaansgeschiedenis. Oei nam de praktijk in 2019 over, zonder personeel. Een tijdlang was ze in haar eentje alles tegelijk: tandarts, mondhygiënist, stoel- en balie-assistent en manager.
En nu, burn-out? Integendeel. In drie jaar tijd van solo naar een team van veertien medewerkers: vier tandartsen, twee mondhygiënisten, een preventie-assistent en zeven stoelassistenten.
Waar haalt ze ze vandaan? Voor personeel is Amsterdam, met Acta om de hoek, een iets makkelijker vijver om in te vissen. Maar dan nog. Oei staat niet voor niets in deze jaarlijst, ze maakt voor de werving van haar vrouwen zeer inventief gebruik van sociale media (zie het artikel over het tekort aan assistenten, elders in deze TP).
‘Haar vrouwen’? In haar succespraktijk (Oei overweegt een tweede vestiging) werken alleen maar vrouwen. Ze zijn jong en van zeer diverse afkomst: Nederlands, Iraans, Afghaans, Turks, Ghanees en Eritrees. Het geeft de praktijk een unieke signatuur. Oei ziet er liever geen man bij, bekende ze aan een verslaggever van dagblad Het Parool: ‘Ik besef dat dit natuurlijk discriminatie is, maar zoals het nu gaat, voelt het als een goede symbiose.’
De pensionado
RIA POELMAN
Staat van dienst? In Twente was Poelman de grondlegger van de JeugdTandVerzorging. Vond het na 47 jaar welletjes. Heeft mooie herinneringen aan de tandartsbussen die al sinds 1972 langs aangemelde basisscholen in haar regio rijden: ‘Alles wat je in die praktijk kan doen, kan in die bussen ook.’
Schooltandartsen, daar hebben we dit jaar meer over gehoord. Klopt, Poelman gaat met pensioen in het jaar dat minister Schouten pleit voor een landelijke terugkeer van de schooltandarts. Dat is terecht, merkte JTV-directeur Raoul Trentelman daarover op, zeker voor kinderen uit kwetsbare groepen: ‘De “schooltandarts” met de dental car bij de school of begeleid vervoer naar de praktijk is een bewezen effectief instrument om het gebit van deze kinderen periodiek te controleren en, waar nodig, te behandelen.’
Leuk, met pensioen? Mwah, Poelman gaat veel missen, zegt ze. De sociale contacten, het verschil dat ze telkens kon maken voor de kinderen. Met haar plek in deze lijst staan we ook stil bij al die andere vakgenoten die in 2022 na veertig, vijfenveertig jaar en langer het werk vaarwel zeggen. Dat zijn er veel en het is niet niks. De Britse schrijver C.S. Lewis biedt troost: ‘Je bent nooit te oud om een nieuw doel te stellen of nieuwe dromen te dromen.’
De opiniemaker
ALBERT FEILZER
We hebben ‘m gehoord! Hij drong zich dan ook behoorlijk op dit jaar. Op veel plekken deelde de hoogleraar algemene tandheelkunde zijn alarmerende boodschap. Kleine greep uit de nieuwskoppen: ‘Geen quick fix voor acute problemen in mondzorg’, ‘Mondzorg in Nederland loopt richting de afgrond’ en ‘Verbeteringen in tandzorg zijn al vijftien jaar tot stilstand gekomen’.
Wat zit hem dwars? Dat heeft hij in een opiniestuk in NRC kernachtig verwoord: ‘Als gevolg van de desastreuze marktwerking in de zorg is de mondzorg ontoegankelijk voor jeugdigen en ouderen, is er een tandartsentekort en een afnemende (mond)gezondheid van de sociaal zwakkeren.’
Oplossingen? Feilzer pleit onder meer voor een basale mondzorg in de basiszorgverzekering en voor het ter beschikking stellen van voldoende middelen voor de inzet van preventie-assistenten (het liefst bij consultatiebureaus).
Is hij boos? Hij schuwt in elk geval de pittige uitspraken niet, zoals in een ander citaat uit zijn NRC-stuk: ‘Opportunistische politici die jarenlang beweerden dat de markt dit oplost, komen met “oplossingen” als de schooltandarts weer instellen en het inkorten van de tandartsenopleiding. Oplossingen die niet realistisch zijn en behoren tot de categorie ‘pleisters plakken’ en niet echt blijk geven van inzicht in de inmiddels zeer complex geworden problematiek binnen de mondzorg.’
De promovendus
NELLEKE BOTS-VAN’T SPIJKER
Een van de vele promovendi dit jaar… Met een plekje in deze lijst omdat ze, als tandarts geriatrie, onderzoek deed naar een onderwerp dat door de vergrijzing de beroepsgroep steeds meer bezighoudt. Haar proefschrift gaat over de mondgezondheid van thuiswonende ouderen die de algemene tandartspraktijk bezoeken.
Conclusies? Het zijn vooral hoogopgeleide ouderen die de praktijk bezoeken. En vanaf het 75ste levensjaar gaat hun mondgezondheid sterk achteruit, een duidelijk omslagpunt. ‘De verwachting is,’ zei Botsvan’t Spijker in een interview met TP, ‘dat de problemen bij ouderen die niet meer in de tandartspraktijk gezien worden, nog veel groter zullen zijn.’
Wat beveelt ze aan? Meer aandacht voor preventie: ‘Al op relatief jonge leeftijd, met name vanaf de pré-kwetsbare leeftijd van 55 jaar, zal moeten worden gewerkt aan een toekomstbestendige of levensloopbestendige mondgezondheid.’ Ouderen die weinig of niet meer naar de praktijk komen, moeten volgens de promovenda actief worden benaderd: ‘Dat kan betekenen dat je de oudere thuis moeten gaan bezoeken zodat de relatie, die er vaak al jaren is, onderhouden kan worden en mogelijke problemen in de toekomst verholpen kunnen worden.’
De ervaringsdeskundige
ALEXANDERJ AKUBOV
Klinkt Russisch. Jakubov komt uit Tasjkent, de hoofdstad van Oezbekistan. Dertig jaar geleden vluchtte hij naar Duitsland, na het gewelddadige neerslaan van de studentenprotesten. Hij studeerde er tandheelkunde en heeft een praktijk in Vaals. Afwisselend woont hij in Vaals en in het negentig kilometer verderop gelegen Düsseldorf. Al meteen bij aanvang van de oorlog in Oekraïne verleende hij noodhulp aan vluchtelingen.
Ervaringsdeskundige. Ja, Jakubov weet wat het is om een vluchteling te zijn. Zijn huis in Düsseldorf bood hij aan voor de tijdelijke opvang van vrouwen en kinderen. In Vaals konden vluchtelingen rekenen op gratis nood- en spoedbehandelingen. In de media sprak hij de hoop uit dat collega’s op soortgelijke wijze wilden bijdragen.
Hij kreeg veel bijval? Jakubov vertegenwoordigt in deze jaarlijst al die andere tandartsen die gratis behandelingen verzorgden of spontaan inzamelingsacties organiseerden. Wel werd er vanuit de beroepsgroep gepleit voor een structurele oplossing. Die kwam per 1 juli van het ministerie van VWS, in de vorm van de Regeling Medische zorg Ontheemden (RMO). Na het verzoek vanuit de GGD-GHOR om te helpen met de organisatie van tandheelkundige zorg voor Oekraïense vluchtelingen, kwam er bovendien een inschrijflijst voor praktijken die in staat zijn acute zorg te bieden aan Oekraïense vluchtelingen.
De baanbreker
FRANCA OVERTOOM
Moeten we juichen? Dat hadden we al een jaar eerder moeten doen. Overtoom is in het dagelijkse leven tandarts bij de Koninklijke Marine. Ze komt uit een voetbalgek gezin en ze is ook grensrechter. In november 2021 schreef ze geschiedenis. Ze was de eerste vrouwelijke grensrechter die in de Eredivisie in actie kwam. Vrouwelijke arbitrage in het mannelijke profvoetbal, dat is heel lang geen vanzelfsprekendheid geweest.
Maar inmiddels is het 2022. Toch verdient de luitenant ter zee der 1e klasse een plek op deze jaarlijst omdat ze opnieuw het nieuws haalde. In het voorjaar wees de Europese voetbalunie haar aan als assistent-scheidsrechter voor het EK voetbal voor vrouwen in Engeland. Afgelopen zomer maakte ze daar haar debuut.
Defensie en betaald voetbal, twee verschillende werelden? Marinetandarts Overtoom ziet ook overeenkomsten: ‘Een mannenwereld met directe communicatie, waarbij omgaan met weerstand een dagelijks gegeven is. Ik houd ervan.’
De kruisvaarder
VINCENT GUICHERIT
Bijzondere naam! Bijzondere naamdrager ook. Guicherit richtte dit jaar de Nederlandse Orde van Tandartsen op. Hij lanceerde zijn NOvT met een gepeperd manifest.
Wat lezen we daarin? Een aantal scherp geformuleerde zorgen. Guicherit zet de boor onverdoofd in het kwaad dat hij in private equity ziet. De opkoop van tandartspraktijken is, volgens het manifest, ‘schadelijk voor de tandheelkunde, de tandarts en de patiënt.’ De privé-tandheelkunde komt, vreest Guicherit, in toenemende mate onder druk te staan en verliest haar onafhankelijkheid.
Hoe zit het met die nieuwe Orde? Guicherit wil met de NOvT een alternatief bieden voor tandartsen die zich aan wettelijke regels houden maar ‘zich niet laten leiden door de KNMT geregisseerde belangen van stakeholders en commerciële partijen.’
Knuppel in het hoenderhok? Guicherit gooit ’m er met volle kracht in en neemt geen blad voor de mond. Bij het vertrek van KNMT-bestuurslid Ravin Raktoe, in juli van dit jaar, merkte hij over de beroepsvereniging op: ‘De KNMT is vervallen tot het Kremlin van de tandheelkunde en het aantal oligarchen neemt toe. Een verhaal hoe de tandheelkunde onder de onafhankelijke tandarts-praktijkhouder en de patiënt vandaan wordt getrokken. Het besef moet doordringen dat alleen afscheiding en tegenmacht deze en andere ontwikkelingen kan tegenhouden. Tandartsen moeten zich van onderaf reorganiseren.’
De jubilaris
JACK PLOOIJ
De bekende Formule 1-reporter! Jawel, maar daar gaan we het niet over hebben. Plooij is nog steeds actief als implantoloog. Dit jaar is het een kwart eeuw geleden dat hij Edin oprichtte, het eerste particuliere en commerciële dentale cursusinstituut van Nederland. Wat hij mistte tijdens zijn eigen studie (Amsterdam, later ook Nijmegen) was, naar eigen zeggen ‘een docent die het goed kon voordoen.
Hij heeft iets met tandheelkundig onderwijs? Voor het Acta was hij een jaar of vijf, zes geleden nog betrokken bij een internationaal onderzoek naar tandkiemen en stamceltechnologie. Hij is mentor van jonge implantologen. Uit Edin heeft hij zich in 2004 teruggetrokken, maar af en toe stuurt hij assistenten naar de opleiding die hij dus 25 jaar geleden zelf heeft opgericht.
Echt niks over de Formule 1? Nee. Plooij is bovendien door de nieuwe uitzendgemachtigde van het racecircus als pitverslaggever aan de kant geschoven. Daar was ‘ie even boos over, maar naar eigen zeggen schakelde hij daarna snel door. Hij is nog F1-analist en F1-radiomaker.
Onderscheidende factor? Beslist de enige tandarts die ook met Red Bull zijn brood verdient.
De weldoener
DIDI WITTEKOEKLANDMAN
Wat doet ze? Wat doet ze goed, dat vooral. Landman werkt in een Rotterdamse praktijk in Terbregge. Eén dag per week laat ze haar stoel in de dure wijk aan de Rotte voor wat’ie is en geeft ze, in het Erasmus MC, gratis tandzorg aan dak- en thuislozen. Straattandarts? Jawel, en dat al acht jaar lang. ‘De meeste tandartsen zien niet zoveel verrotte gebitten als ik,’ zei ze tegen een verslaggever van het oer-Rotterdamse nieuwsblad De Havenloods.
Zo zijn er wel meer toch? Landman is inderdaad niet de enige die deze zorg verleent. Niettemin luidt ze de noodklok: er zijn te weinig straattandartsen, haar wachtlijst is inmiddels opgelopen tot vier maanden. Zo lekker gaat het niet in Nederland, er kloppen steeds meer mensen bij haar aan.
Is er een oplossing? Landman pleit ervoor dat de acute basale tandzorg weer terugkomt in de basisverzekering: ‘Heb je oorontsteking, dan kun je binnen de basisverzekering naar de beste KNO-arts. Twee centimeter verder zit een kies, maar het trekken daarvan kunnen mensen niet betalen.’ Ze liet in 2022 veel van zich horen in de media en maakte indruk in de korte film ‘Tandzorgen’. Via haar Stichting Dental Care for the Homeless People zoekt ze financiële ondersteuning.
De eeuweling
JOHN BOOMSMA
Kennen we die? Er zijn nogal wat generaties door Utrechter Boomsma geholpen. En door zijn vader. Tandartszoon Boomsma rondde vlak na WOII de studie tandheelkunde af en nam uiteindelijk de praktijk van zijn vader over.
Wat doet hij in deze lijst? Boomsma kreeg begin oktober dit jaar een taart bezorgd met honderd kaarsjes. Het aantal eeuwelingen stijgt snel in Nederland (het zijn er momenteel zo’n 2500), maar het blijft voorlopig nog een bijzonderheid. Bovendien is tachtig procent van de honderdplussers vrouw.
Hoe gaat het met Boomsma? Hij woont in Emmen en heeft als tandarts een geboren Utrechter. Daar is hij mee bevriend en die heeft zich, nu hij langzaam zijn geheugen verliest, over hem ontfermd. Een mooi staaltje ‘dental care’, precies wat u zegt.
De doorzetter
ROMY DECATES
Hoezo, doorzetter? Decates legde een lange weg af om haar droombaan te bereiken. Via mavo, mbo (cum laude tandartsassistente), hbo mondzorgkunde, volwassenenonderwijs (voor de benodigde wo-bètavakken) en uiteindelijk wo-tandheelkunde werd ze, na dertien jaar, eindelijk wat ze zijn wilde: tandarts. Schreef een aanstekelijk LinkedIn-bericht over haar studiepad, kreeg duizenden bewonderende reacties op haar doorzettingsvermogen en haalde de landelijke media.
En nu? Decates is sinds dit jaar officieel tandarts in de Rotterdamse praktijk waar ze al werkte als mondhygieniste. De orthodontie lonkt, maar nog eens vier jaar studie ziet ze even niet zitten.
Opvallende uitspraak: ‘Doorzetten is doorgaan wanneer opgeven makkelijker is. Doorstuderen maakt je niet slimmer dan een ander, maar geeft je meer kennis zodat je nog beter zorg kunt verlenen.’
Het slachtoffer
X
Pardon, X? X van tandartsketen Y. Als u de actualiteit heeft gevolgd, weet u wie we met Y bedoelen. En als u insider bent, kent u allicht X.
Er gaat nog geen lampje branden.. Keten Y domineerde begin augustus heel even het nieuws, als slachtoffer van een criminele groepering die de computersystemen van het bedrijf hackte en de patiëntgegevens ‘gijzelde’. X is de eenling of de enkelingen aan de top die op zeker moment moeten hebben gezegd: ‘Laten we het maar doen.’
Laten we wat doen? Ruim twee miljoen euro losgeld betalen, omdat de cyberbende dreigde alle patiëntgegevens openbaar te maken.
Maar keten Y hoeft toch niet anoniem op deze lijst?
Nou, ze moeten natuurlijk ook weer gewoon verder. En ze hebben – dat moet gezegd – de nazorg voor bezorgde patiënten goed opgepakt, met een zeer uitgebreide informatiepagina op de website. De Y laten we dus maar staan, zeker ook omdat er een waarschuwende werking van uitgaat. Want hoe goed zijn ónze systemen eigenlijk beveiligd? Zijn we, op dat vlak, niet allemaal een Y?
Dit artikel is verschenen in TandartsPraktijk nr. 8, 2022.
